COP27 Öncesi Küresel Sıcaklık ve İklim Hedeflerine Bakış

İklim değişikliği diplomasisinde yani yapılan ilk iklim değişikliği zirvesinden, Kyoto Protokolü - COP21 Paris İklim Anlaşmasına ve yine günümüze kadar devam eden zirvelere ve küresel sıcaklıktaki durum raporu kıyaslaması aşağıdaki grafikte net şekilde görülüyor. 

COP27 Nedir ve Nerede Düzenlenecek?

Daha yaygın olarak COP27 olarak adlandırılan 2022 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı, 6-18 Kasım 2022 tarihleri ​​arasında Mısır'ın Şarm El-Şeyh kentinde düzenlenecek 27. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği konferansı olacak. Bu zirvenin önemi ise bu zirvede tüm dünyadaki çevre bakanları, çevre dostu sivil toplum kuruluşları, iklim aktivistleri, petrol, kömür , nükleer gibi enerji şirketleri burada belirlenecek hedefleri yapmakla yükümlü. 

Paris İklim Anlaşması, iklim değişikliğinin azaltılması, uyarlanması ve finansmanı ile ilgili uluslararası bir anlaşma olduğundan, COP27 için 40'tan fazla farklı ülkeden çevre bakanı, bu yılki yıllık BM iklim konferansına zemin hazırlamak için Almanya'nın Berlin kentindeki Petersberg İklim Diyaloğu'nda 18-19 Temmuz tarihlerinde bir araya geldi. Mısır'da da "tüm taraflarla koordineli olarak, Afrika'nın ve tüm dünyanın yararına uluslararası iklim çabalarında radikal bir dönüm noktası" yapmak için çalışılacak.

Türkiye İçin COP27 İklim Değişikliği Zirvesinin Önemi Nedir?

Türkiye, bilindiği üzere 2015 yılında imzaya açılan Paris İklim Anlaşmasına 22 Nisan 2016 tarihinde taraf olmuş ancak ülke hedeflerinin kendisine uygun olmadığını söyleyerek meclisinden ancak, 7 Ekim 2021 tarihinde 31621 sayılı Resmi Gazete'de yayımlatarak "Paris Anlaşmasının Onaylanmasına Dair Kanun"u yürürlüğe sokabilmişti.

Anlaşmanın TBMM tarafından onaylanmasının önemi, Türkiye'nin anlaşmanın hedefleri doğrultusunda küresel iklim krizine karşı daha etkin hale gelmesidir. Vatikan ve Filistin dahil dünyada toplamda 208 ülke bulunmaktadır. Bu ülkelerden Ekim 2021 itibariyle 192 tanesi anlaşmaya taraf olmuştur.

Yeşil Mutabakat Eylem Planı

Avrupa Birliği (" AB ") tarafından Aralık 2019'da ilan edilen Yeşil Mutabakat, anlaşma kapsamında sağlananlara ek olarak, Avrupa'yı 2050 yılına kadar karbon nötr hale getirmek ve sera gazı emisyonlarını önceki yıllara kıyasla %55 oranında azaltmak amacıyla daha fazla hedef koyuyor.

Yeşil Mutabakatın ilanının ardından Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, Yeşil Mutabakata uyum için başlıca aşağıdaki hedefleri sağlayan bir eylem planı yayınladı:

• Yeşil finansman ile yeşil yatırımın sağlanması,
• Yeni güneş ve rüzgar santralleri için 2027 yılına kadar her yıl 1 GW kapasite tahsis edilmesi,
• Daha temiz bir enerji tedarik modelinin kullanılması,
• Uluslararası rekabetçi, sürdürülebilir, verimli ve teknolojik bir tarım politikası için aktarım,
• Sürdürülebilir ve akıllı bir ulaşım sistemine dönüşmek ve
• AB'nin çevre düzenlemeleri ile uyum.

Paris İklim Anlaşması ile Hedeflenen Nedir?

Anlaşma'nın hedefleri şu şekilde özetlenebilir:

1. Sürdürülebilir kalkınma ve yoksulluğun ortadan kaldırılması bağlamında BM Sözleşmesi'nin uygulamasının geliştirilmesi,
2. Küresel ortalama sıcaklık artışının sanayileşme öncesi döneme göre 2°C altında tutulması; ilave olarak ise bu artışın 1,5°C'nin altında tutulmasına yönelik küresel çabaların sürdürülmesi, İklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı uyum kabiliyetinin ve iklim direncinin arttırılması; düşük sera gazı emisyonlu kalkınmanın temin edilmesi ve bunlar gerçekleştirilirken, gıda üretiminin zarar görmemesi,
3. Düşük emisyonlu ve iklim dirençli kalkınma yolunda finans akışının istikrarlı hale getirilmesi.

Acil iklim eylem planları devreye alınmaz ise 2030 ve 2050'deki hedeflere ulaşılamayacak. 

Bunun için her gün, her yerde ve herkes için #İklimOkulu diyoruz.

İklim değişikliğinde kilit konular şöyle sıralanabilir; karbon ayak izi, geri dönüşüm, güneş enerjisi, hava kirliliği, ulaşım, dünya atmosferi, afet, doğa ve ekoloji tahribatı, çevre kirliliği, sıcaklık, doğal çevre, dünya günü, sürdürülebilir kalkınma, climate crisis, aşırı insan nüfusu artışı, kentsel kümelenme, ısı dalgası, 2030 ve 2050 planları

Çocuklar İçin İklim Değişikliği Nedir?

 Haydi hep birlikte inceleyelim!

Hepimiz iklim değişikliği hakkında mutlaka bir şeyler duymuşuzdur. Peki bu iklim değişikliği gerçekte nedir ve gezegenimizi nasıl etkiliyor?

İklim Değişikliği Ne Demek?

İklim değişikliği (ya da küresel ısınma), gezegenimizin ısınma sürecine denir. Bilim insanları, insan aktivitelerinin Endüstri Devrimi’nden beri Dünya’nın yaklaşık olarak 1°C ısınmasına neden olduğunu tahmin ediyor. Bu sayı kulağa çok fazla gibi gelmese de insanlar ve vahşi yaşam için çok şey ifade ediyor.

Maalesef, yükselen sıcaklıklar sadece daha güzel havalara kavuşacağımız (Keşke!) anlamına gelmiyor. Aslında değişen iklim hava durumumuzu daha olağanüstü ve öngörülemez hale getirecek. Sıcaklıklar yükselirken, bazı bölgeler daha çok ısınacak ve çok fazla hayvan (ve tabii ki insanlar da!) değişen iklime uyum sağlayamadıklarını görecekler.

 

İklim Değişikliğine Ne Sebep Olur?

1. Fosil Yakıtların Yakılması

Sanayileşmiş ülkeler, geçtiğimiz 150 yıldan beri büyük miktarlarda petrol ve gaz gibi fosil yakıtlar yakmaktadır. Bu işlem sırasında atmosfere salınan gazlar, güneşten gelen ısıyı hapseder ve görünmez bir battaniye görevi görerek Dünya’yı ısıtır. Bu ‘Sera Gazı Etkisi’ olarak bilinir.

2. Çiftçilik

İster inanın ister inanmayın, ineklerin yeme alışkanlıklarının iklim değişikliğinde payı var. Tıpkı bizim gibi, inekler de yemek yediklerinde sindirim sistemlerinde metan (bir tür sera gazı) üretirler ve bir… pırt! ile salıverirler. Kulağa komik geliyor olabilir ama bu gazı atmosfere salan neredeyse 1,5 milyar ineğin olduğunu düşünürsek, bu kesinlikle önemli bir etkendir.

3.Ormansızlaşma

Ormanlar havadan büyük miktarda karbondioksit (diğer bir sera gazı) emer ve oksijen şeklinde havaya geri verir. Amazon yağmur ormanları bunu yapmakta o kadar büyük rol sahibi ve etkilidir ki, adeta iklim değişikliğini kısıtlayan bir klima gibi işler. Ne yazık ki birçok yağmur ormanı odun, palm yağı yapmak ve tarım arazileri, yollar, petrol madenleri ve barajların önünü açmak için kesiliyor.

İklim Değişikliği Gezegenimizi Nasıl Etkileyecek?

Dünya var olduğu milyarlarca yıl boyunca birçok tropik iklime ve buzul çağa ev sahipliği yaptı. Peki durum neden şimdi daha farklı? Bunun nedeni, son 150 yıldır insan faaliyetlerinin sonucu olarak Dünya atmosferine çok büyük miktarda zararlı gaz salınmasıdır ve kayıtlar küresel sıcaklıkların bu zamandan itibaren daha hızlı arttığını gösteriyor.

Daha sıcak iklim gezegenimizi çeşitli şekillerde etkileyebilir:

• Daha fazla yağış
• Değişen mevsimler
• Küçülen deniz buzulları
• Yükselen deniz seviyeleri

İklim Değişikliği Yaban Hayatı Nasıl Etkileyecek?

İklim değişikliği halihazırda tüm dünyadaki vahşi yaşamı etkiliyor ancak bazı türler bundan daha fazla muzdarip. Kutup hayvanları – buz ile kaplı doğal alanları daha sıcak havalarda eriyen- özellikle risk altındadır. Aslında, uzmanlar Arktik deniz buzunun şok edici bir oranda eridiğini söylüyor – her on yılda %9 oranında! Kutup ayıları avlanmak, yavrularını büyütmek ve uzun süre yüzdükten sonra dinlenmek için deniz buzuna ihtiyaç duyar. Halkalı foklar gibi bazı fok türleri, yavrularını büyütmek, beslemek ve çiftleşmek için karda ve buzda mağaralar yapıyor.

Tehlikede olanlar sadece kutup hayvanları da değil. Endonezya’nın yağmur ormanlarında yaşayan orangutanlar gibi maymunlar, yaşam alanları azaldıkça tehdit altında oluyor ve bölgede daha fazla kuraklık daha fazla orman yangınına neden oluyor.

Deniz kaplumbağaları, yumurtalarını bırakmak için çoğu yükselen deniz seviyelerinin tehdidi altında olan yuvalama kumsallarına güvenmek zorundadır. Yuvaların sıcaklığının yumurtaların erkek mi dişi mi olduğunu belirlediğini biliyor muydunuz? Ne yazık ki, artan sıcaklıklarla, bu erkeklerden çok daha fazla dişinin doğduğu ve gelecekteki kaplumbağa popülasyonlarını tehdit ettiği anlamına gelebilir.

İnsanlar İklim Değişikliğinden Nasıl Etkilenecek?

İklim değişikliği sadece hayvanları etkilemeyecek, hatta şimdiden bile insanlar üzerinde de etkisi olduğu söylenebilir. En çok etkilenenler, her gün yediğimiz yiyecekleri yetiştirenler. Çiftçilerden oluşan topluluklar, özellikle de gelişmekte olan ülkelerde yaşayanlar, yüksek sıcaklıklar, artan yağış, sellerle ve kuraklıkla yüzleşmekteler.

Biz İngilizler çay içmeyi (yaklaşık olarak her gün 165 milyon bardak) çok seviyoruz ama muhtemelen çayımızı yetiştirmek için ne kadar emek harcandığının kıymetini bilmiyoruz. Çevresel koşullar çayın lezzetini ve kalitesini etkileyebilir, ayrıca bitkilerin büyümesi için çok hassas bir ölçüde yağışa ihtiyaç vardır. Kenya’da iklim değişikliği, düzenli yağış miktarlarını giderek daha az tahmin edilebilir hale getiriyor. Çoğunlukla büyük miktarda yağışların ardından kuraklık olacak, bu da çay yetiştirmeyi çok zorlaştıracaktır.

Çiftçiler daha fazla para kazanmak için mahsullerini artırmaya ve bunun için de ucuz kimyasallar kullanmaya başvurabilirler, bu kimyasalların uzun süreli kullanımı topraklarını yok edebilecek olsa bile.

İnsanlar İklim Değişikliğiyle Nasıl Başa Çıkıyor?

Adil ticaret (gelişmekte olan ülkelerdeki üreticilere yardım etmeyi ve sürdürülebilirliği teşvik etmeyi amaçlayan organize bir sosyal hareket) ürünlerini satın almak, çiftçilere makul bir ücret ödenmesini sağlamaya yardımcı olabilir. Bu, maliyetlerini karşılayabilecekleri, iyi bir yaşam standardına sahip olmak için yeterli parayı kazanabilecekleri ve çevreye daha fazla zarar verebilecek ucuz tarım yöntemlerine başvurmak zorunda kalmadan mahsullerini sağlıklı tutmak için çiftliklerine yatırım yapabilecekleri anlamına geliyor.

Bu destek aynı zamanda çiftçilerin çok su alan okaliptüs ağaçlarını, toprak için daha verimli olan yerli ağaçlarla değiştirmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca yakıt tasarruflu sobalar yapmayı öğrenebilirler ve bu onlara fazladan para kazandırmakla kalmaz, aynı zamanda toplulukların karbon ayak izini de azaltabilir.

İklim Değişikliğini Engellemek İçin Ne Yapabilirim?

Evindeki küçük değişimlerde fark yaratabilir. Enerji tasarruflu ampulleri değiştirmeyi deneyebilir, araba kullanmak yerine yürüyebilir, elektrikli eşyaları kullanmadığın zaman onları kapatabilir, gıda atığını geri dönüştürebilir ve azaltabilirsin. Tüm bu küçük şeyler bile fark yaratabilir.

Çevirmen: Zişan Aydınoğlu

Editör: Zübeyir Tosun