COP27 İklim Zirvesinde Neler Konuşuluyor?

COP (Conference of Parties) yani Taraflar Konferansı, Birleşmiş Milletler’in 1994 yılından bu yana iklim değişikliği ve küresel ısınmayla mücadeleye yönelik düzenlediği zirvelerin ismidir. Bu konferanslarda ortak kararları imzalayıp kabul ederek taraf olan ülkeler, belirli taahhütler yerine getirmiş sayılmaktadır.

Paris Anlaşması kısa adıyla COP21, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında, iklim değişikliğinin azaltılması, adaptasyonu ve finansmanı hakkında 2015 yılında Paris'te imzalanan, 2016 yılında yürürlüğe giren Anlaşmadır. 

Türkiye, Paris İklim Anlaşmasını 2016 yılında kabul etse de 2021 yılı ekim ayında ancak meclisten geçirip yürürlüğe koyabilmiştir. Türkiye ile birlikte bu sözleşmeye - Paris İklim Anlaşmasına 194 ülke taraftır. Bu kabul sonrasında ülkemizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na İklim Değişikliği ismi eklenmiş ve ilgili birim değişiklikleri yapılmıştır. Merkezi teşkilatta hareketlilik var iken asıl işin uygulama yeri, sinir merkezi olan yerel yönetimlerde ve yerel idarelerde ise İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Daire Başkanlıkları / Müdürlükleri sadece kadro doldurma birimleri haline gelmiş veya kurulmuş ancak hiçbir görevli olmadığı için tamamen işlevsiz halde durmaktadır.

COP27, ŞARM EL-ŞEYH

COP27, iklim krizine yönelik tüm çabaların merkezine insan ihtiyaçlarını koyan iddialı bir vizyon belirledi. COP27, dünyanın dikkatini su güvenliği, gıda güvenliği, enerji ve sağlık güvenliği de dahil olmak üzere her insanın en temel ihtiyaçlarına odaklamayı amaçlıyor. 6 Kasımdan 18 Kasıma kadar devam olan COP27 toplantıları Mısır’ın Sina yarımadasının en güneyinde, Kızıldeniz kıyısında bulunan Şarm El-Şeyh şehrinde tüm taraf ülkelerin katılımıyla başladı.

İki hafta sürecek olan iklim zirvesinde, iklim eylemi ve şeffaflığının tüm yönlerini kapsayan çok çeşitli etkinlikler yer alacak. Son 30 yılda elde edilen başarılar ve iyi uygulama örnekleri konuşulacak. COP27, Paris İklim Anlaşması'nın daha şeffaf bir şekilde uygulanmasının önünü açması planlanıyor.

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin 27. Taraflar Konferansı COP27, 6-18 Kasım 2022 tarihleri arasında Mısır'ın Şarm El Şeyh şehrinde başladı. Bu iklim değişikliği zirvesinde Türkiye'nin de etkin rol alması bekleniyor.

COP27'nin İLK ÖZET DERLEMESİ ŞÖYLE;

• BM Genel Sekreteri Antonio Guterres “Ayağımız gazda iklim cehennemine doğru son hız gidiyoruz” diyerek işin ciddiyetini anlatmaya çalıştı. Guterres, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında sera gazı emisyonlarını azaltmak, kömür kullanımını sona erdirmek, yenilenebilir enerjiyi artırmak ve zengin ülkelerin, savunmasız olanlara yardım etmesi için tarihi bir anlaşmayı hayata geçirme çağrısı yaptı.

• Mısır'da gerçekleştirilecek COP27'de sivil toplum katılımı iyice zorlaştırılmış görünüyor. Her hangi olası bir riski önlemek için sıkı bir eleme ve katılımı zorlaştırma yöntemleri denenmiş görünüyor.

• Şarm El Şeyh’teki büyük açılış toplantısı, 1,5 saat gecikmeyle 11:30 sularında başladı. Gecikmenin nedeni gündeme nelerin alınacağına ilişkin anlaşmazlıkta “kayıp ve zararların finansmanı” meselesi gibi görünüyor. Bu gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ve özellikle de az gelişmiş ülkelerin yaşadıkları iklim felaketlerinden dolayı açılan yaralarını sarması için finansman sağlaması anlamına gelen bir konu.

• Bu senenin COP başkanı Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükrü (Sameh Shoukry) oldu. Glasgow’da yapılan COP26’ya damgasını vuran Alok Sharma kendi başarılarını epey vurguladığı (Glasgow sayesinde 1,5 derece hedefimiz var artık dedi, örneğin) bir konuşmadan sonra görevi Şükrü’ye devretti. Şükrü açılış konuşmasında bunun bir “uygulama COP’u” olacağını söyledi. Açılışta ayrıca IPCC Başkanı Dr. Hoesung Lee konuştu ve özellikle adaptasyon finansmanının önemine vurgu yaptı.

• İngiltere Başbakanı Rishi Sunak geçen seneki COP’un ev sahibi eski başbakan Boris Johnson’un gideceğini haber aldığı için geldiği söyleniyor.

• Boris Johnson “Ben Glasgow'un ruhuyum” diyerek geçen seneki COP’un net sıfır iddiasını hatırlattı. Rusya’nın saldırısı ardından ortaya çıkan enerji krizi ile iklim eylemini ertelemeye çalışanlara yanıt, bir nevi.

İklim kriziyle mücadeleye büyük bir ivme kazandıran Paris Anlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle COP toplantıları elde edilen kazanımlar, konulan hedefler bakımından daha da önem kazandı. Karar vericiler, uzun dönemli iklim değişikliği stratejilerini (LongTermStrategy) tartışacaklar.

TÜRKİYE HEYETİ COP27'DE

Katılımcı ülkeler arasında yer alan Türkiye daha temiz, sürdürülebilir bir çevreye ve toplumsal refaha fayda sağlayacak önemli adımlar atarken; uzun dönemli iklim değişikliği stratejisini, iklim krizi ile mücadelede fikir ve çabalarını dünyayla paylaşacağını bildirdi.

NEDEN COP27 ŞARM EL-ŞEYH'TE..

Sina Çölü’nde, Kızıldeniz kıyısındaki kumsalın ve mercan kayalıklarının hatırına kurulmuş bu devasa tatil beldesi, sık sık uluslararası konferanslara da ev sahipliği yapıyor. İklim zirvelerinde 5 yılda bir başkanlık sırası Afrika bölgesine geldiğinden, bu kez Mısır ev sahibi. Daha önce sıra Afrika’ya geldiğinde Fas (Marakeş, 2001 ve 2016), Güney Afrika (Durban, 2011) ve Kenya (Nairobi, 2006) ev sahipliği yapmıştı. Ancak bu kez Mısır, önceki Afrika ev sahiplerinin aksine, 196 ülkeden gelen ve sayıları 45 bini bulan iklim değişikliği ülke delegelerini, uluslararası kuruluş temsilcilerini, gözlemcileri ve gazetecileri, 107 milyon nüfuslu ülkenin büyük şehirlerinden Kahire ve İskenderiye yerine daha sakin, tatil beldesi olan Sharm el Sheikh şehrini uygun görmüş.

Kahire’ye karayoluyla 500 kilometre ve sayısız kontrol noktası uzaklıkta bulunan Şarm El-Şeyh’te yerel bir sivil halk, turizm dışında meşgalesi olan bir yerel halk pek bulunmadığından ve tabii Kahire’den kalkıp gelmek isteyenlere de izin verilmediğinden, dünyanın her yerinden gelen iklim bürokratları, iklim değişikliği politika karar vericileri, uzmanları ve aktivistleri kendi aralarında toplanmış oldular.